Familiehypotheek volgens kabinet niet onwenselijk
Het kabinet is niet van plan de hypotheekrenteaftrek te beperken in geval van familiehypotheken. Dit antwoordt (19 maart 2024) de Staatssecretaris van Financiën naar aanleiding van het ESB-artikel ‘Voordeel familiehypotheek groter dan jubelton’. Van der Lee vraagt of het wenselijk is dat een substantiële groep huizenbezitters gebruik maakt van de hypotheekrenteaftrek bij een familiehypotheek, terwijl zij de facto geen rente betalen omdat zij de betaalde rente terug geschonken krijgen. Volgens het kabinet is geen sprake van een ‘onwenselijke fiscale constructie’. Er is geen sprake van een bevoordeling ten opzichte van belastingplichtigen die een lening afsluiten bij een financiële instelling en een schenking gebruiken voor rente of aflossing of ten opzichte van belastingplichtigen die schenkingen ontvangen en de gelden besteden aan andere doeleinden. Dit lijkt ons ook juist. Er is geen sprake van een voorkeursbehandeling van een familiehypotheek. Schenkingen kunnen altijd worden gedaan door ouders aan kinderen. Het voordeel van de familiehypotheek is dat de rentemarge toekomt aan de familie en niet aan de financiële instelling. Dat is het wezenlijke onderscheid tussen de familiehypotheek en een lening bij een financiële instelling.
In de Brief van de Staatssecretaris van Financiën van 29 november 2022, werd de zoektocht naar zogenoemde ‘opmerkelijke belastingconstructies’ geopend. De laatst genoemde casus in die bijlage was de zogenoemde ‘familiebank’. De beeldvorming die van deze brief uitgaat is opmerkelijk. In de Voorjaarsnota 2023 (V-N 2023/21.3) werd een eerste invulling gegeven aan de daadwerkelijke aanpak van dergelijke ‘fiscale regelingen’. Met het antwoord van de staatssecretaris op de onderhavige Kamervragen wordt naar onze mening in elk geval duidelijk dat volgens het huidige demissionaire kabinet geen sprake is van een ‘onwenselijke fiscale constructie’. Nu sluiten de begrippen elkaar niet (helemaal) uit en is het een uitspraak namens een demissionair kabinet, maar woorden doen ertoe. De voorlopige conclusie is dat de familiehypotheek uit de beklaagdenbank is ontslagen. Dat wil uiteraard niet zeggen dat de inspecteur in een individueel geval geen instrumenten heeft om elementen van een familiebanklening te corrigeren, bijvoorbeeld als de hoogte van de lening, de hoogte van de rente, het aflossingsgedrag of de gestelde zekerheid daar aanleiding voor geeft.
Ook voor de schenking die gedaan wordt kunnen er wel vraagtekens worden geplaatst bij de haalbaarheid van de familiehypotheek. Een schenking die gedaan wordt om het ontvangen rentevoordeel terug te geven kan een constructie inhouden waarbij het samenstel van de handelingen ertoe leiden dat de rente niet drukt op de belastingplichtige. Als dat het geval is, is renteaftrek niet mogelijk. Een mondelinge toezegging is in dat kader ook een bindende overeenkomst. De schenking als zodanig moet niet in het samenstel van handelingen worden betrokken. Als er vragen zijn over de familiehypotheek neem dan contact op met 06 417 17 904.
